Lokaal
Toezicht en handhaving Bouw
Toezicht en Handhaving van Bouwregelgeving
In situaties waar zonder een vergunning wordt gebouwd, wordt door de ODRU toezicht en handhaving uitgevoerd door bijvoorbeeld het stilleggen van de bouw of het opleggen van boetes. Daarnaast wordt er vaak gekeken of de bouwactiviteit alsnog gelegaliseerd kan worden.
Overtredingen die vaak worden vastgesteld zijn overtredingen binnen het beschermd stadsgezicht en bij monumenten. Reclame-uitingen of het aanpassen van een monument zonder dat daar een vergunning voor is afgegeven.
Ook het meerjarig toezicht bij publiekstoegankelijke gebouwen zoals scholen, wijkcentra of kinderdagverblijven is een taak die onder het ambtshalve toezicht valt. De ODRU voert het toezicht samen met medewerkers van de VRU (Veiligheidsregio Utrecht) uit. Hierdoor wordt voorkomen dat meerdere instanties op verschillende ogenblikken gaan controleren en wordt de brandveiligheid gelijktijdig meegenomen. Als blijkt dat een handhavingstraject opgestart dient te worden dan zal de ODRU dit ook oppakken.
Themagericht toezicht
Themagericht toezicht is gericht toezicht houden opeen specifiek thema of onderwerp. Denk hierbij aan het controleren van alle dakterrassen binnen een bepaalde straat of wijk of gericht handhaven bij illegale bewoning in een bepaald gebied.
Vergunninggebonden toezicht
In Nederland zijn gemeenten verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van bouwvoorschriften, vanaf de vergunningaanvraag tot de oplevering van het bouwwerk. Toezicht en handhaving van bouwregelgeving zijn cruciaal om de veiligheid, kwaliteit en duurzaamheid van bouwwerken te waarborgen.
Ambtshalve toezicht
Gemeenten zijn het bevoegd gezag en hebben de taak om toezicht te houden op de naleving van bouwvoorschriften, ook als hier geen vergunning voor is afgegeven. Dit doen zij door middel van ambtshalve toezicht, waarbij zij uit eigen beweging controleren of de bouwregels worden nageleefd.
Risicomatrix
Vergunninggebonden toezicht wordt uitgevoerd volgens een risicomatrix. Een risicomatrix is een hulpmiddel dat wordt gebruikt om risico’s te beoordelen en te prioriteren. Het helpt om de waarschijnlijkheid en de impact van verschillende risico’s te verhelderen.
- Waarschijnlijkheid: Dit is de kans dat een bepaald risico zich voordoet. Dit wordt vaak ingedeeld in categorieën zoals laag, middel, en hoog.
- Impact: Dit is het effect dat de gebeurtenis zou hebben als het zich voordoet. Ook dit wordt vaak ingedeeld in categorieën zoals laag, middel, en hoog.
Uitvoering van het handhavingsbeleid van de gemeente
Elke gemeente stelt een handhavingsplan op waarin het beleid voor vergunningverlening, toezicht en handhaving wordt vastgelegd. Dit beleid is nu nog per gemeente geregeld. In de nieuwe, Uitvoering en HandhavingsStrategie (U&HS) 2026 wordt het handhavingsplan provincie- breed vastgelegd. In dit plan zijn de procedures en criteria voor het uitvoeren van controles en het handhaven van de bouwvoorschriften beschreven. Binnen het cluster bouw, asbest, bodem toezicht wordt, in overleg met de gemeenten, toezicht gehouden op de belangrijkste thema’s vanuit het beleid.
Wet kwaliteitsborging
Met de inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) op 1 januari 2024 is er een nieuw stelsel van kwaliteitsborging geïntroduceerd. Dit stelsel richt zich op het verbeteren van de bouwkwaliteit en het verminderen van bouwfouten. Het bouwtoezicht komt in particuliere handen bij een Kwaliteitsborger. Deze Kwaliteitsborger voorziet de gemeente, aan het einde van de bouw, van stukken waaruit blijkt dat de bouw volgens de regels is uitgevoerd. Indien blijkt dat de Kwaliteitsborger niet achter het bouwproduct staat, moet de gemeente handhavend optreden. Een bouwwerk mag dan niet in gebruik genomen worden. De Wkb geldt in eerste instantie voor de nieuwbouw van bouwwerken in de laagste gevolgklasse, zoals eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden. Tot op heden is nog maar een enkel bouwwerk met behulp van de Wkb gerealiseerd. De invoering van de Wkb voor bestaande bouw is eind 2024 wederom uitgesteld. Het is nog niet duidelijk wanneer dit ingevoerd wordt.
